در چند سال اخیر، مشکلات گوارشی به دلیل عادات نامناسب تغذیهای مانند مصرف فست فود و غذاهای بستهبندیشده به همراه سبک زندگی نادرست و استرسهای زیاد، روزبهروز بیشتر شده است. این مشکلات باعث شده تا افراد نگران ابتلا به سرطان معده شوند. شناخت علائم سرطان معده و آگاهی از آنها میتواند به مردم کمک کند تا این نگرانی را کاهش دهند و در تشخیص زودهنگام هرگونه بدخیمی به آنها کمک کند. در این مقاله، ما سعی کردهایم به همراهان گرامی مطالب جدید و معتبر در رابطه با علائم سرطان معده را ارائه دهیم. با این مطلب از بلاگ پلاس ماد همراه باشید.
سرطان معده چیست؟
سرطان معده یا همان “گاستریک کانسر” وضعیتی است که در آن سلولهای سرطانی در معده بدون کنترل و به صورت پراکنده رشد میکنند. این سلولهای بدخیم میتوانند در هر قسمتی از معده رشد کرده و تودههای سرطانی را ایجاد کنند. در برخی کشورها، به ویژه در ایالات متحده، نرخ شیوع این بیماری بیشتر در ناحیهای است که معده به مری متصل میشود، در حالی که در سایر کشورها تومورها در قسمت اصلی معده شکل میگیرند. بهطور کلی، باید بگوییم که در 95 درصد موارد سرطان معده، از لایههای معده آغاز میشود و بهتدریج پیشرفت میکند.
اگر سرطان بهموقع تشخیص داده نشود و درمان نشود، احتمال تشکیل تومور و نفوذ آن بهعمق دیواره معده وجود دارد. در این صورت، تومور ممکن است به اعضای مجاور مثل کبد و لوزالمعده گسترش یابد. اگر مشکوک به وجود سرطان معده هستید، مهم است بدانید که این بیماری در مراحل اولیه به سختی تشخیص داده میشود. بنابراین، توصیه میشود به صورت دورهای آزمایشات لازم جهت اطمینان از سلامتی خود را توسط پزشک متخصص گوارش انجام دهید.
نشانهها و علائم سرطان معده
علائم اولیه سرطان معده ممکن است شامل ناراحتی معده، درد خفیف شکم، تهوع مختصر ولی مداوم یا سوزش سردل باشد که پس از چند هفته بهبود نمییابد. در صورت وجود علائم دیگر مانند وجود خون در مدفوع، استفراغ، خستگی و ضعف شدید یا کاهش وزن ناگهانی، حتماً نیاز است که به پزشک مراجعه و بررسی شوند. علاوه بر این، سرطان معده ممکن است با علائم دیگری مانند سوء هاضمه، درد و ناراحتی معده همراه شود. اما لازم به ذکر است که این علائم و علائم دیگر میتوانند ناشی از سرطان معده یا شرایط دیگری نیز باشند.
بنابراین، برای تشخیص صحیح و قطعی باید توسط پزشک معاینه و بررسی شوند. این بیماری در مراحل اولیه بدون علامت بوده و تا زمانیکه پیشرفته نشده باشد، علائم اصلی ظاهر نمیشوند. علائم اولیه سرطان معده را میتوان شامل موارد زیر دانست:
- سوء هاضمه
- سوزش سردل
- حالت تهوع خفیف
- از دست دادن اشتها
- احساس نفخ بعد از خوردن غذا
علائم سرطان معده در مرحله پیشرفته چیست؟
- وجود خون در مدفوع
- استفراغ مکرر
- کاهش وزن محسوس و غیرمنتظره
- شکمدرد
- زردی چشم و پوست
- آسیت (تورم و جمع شدن مایع در شکم)
- مشکل در بلع غذا (دیسفاژی)
دیسفاژی، یکی از علائم پیشرفتهی سرطان معده است که طی آن شخص هنگام قورت دادن غذا احساس درد و سوزش در گلو یا احساس باقی ماندن غذا در گلو میکند. این علائم ممکن است ناشی از سایر مشکلات گوارشی باشند، اما برای تشخیص و درمان هر نوع بیماری، مراجعه به پزشک و انجام معاینه بسیار ضروری است.
دلیل سرطان معده و بروز علائم آن
سرطان معده، یک نوع تومور خبیث است که در بافتهای مختلف معده شکل میگیرد. عوامل مختلفی میتوانند به بروز این بیماری منجر شوند. یکی از این عوامل، عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری است. این باکتری میتواند منجر به التهاب مزمن معده شده و احتمال ابتلا به سرطان را افزایش دهد. عوامل ژنتیک همچنین نیز میتوانند نقشی در بروز سرطان معده داشته باشند.
در صورت وجود تاریخچه خانوادگی از این بیماری، افزایش خطر ابتلا وجود دارد. همچنین مصرف بالا و مزمن سیگار و الکل نیز میتوانند عوامل خطر این بیماری باشند. تغذیه نامناسب نیز از عوامل موجود است. مصرف غذاهای ناسالم، غذاهای پرنمک و پرچربی و نقص ویتامینها و مواد مغذی نیز میتوانند باعث افزایش خطر سرطان معده شوند.
علائم بروز سرطان معده میتواند متنوع باشد. این علائم شامل سوء هاضمه و احساس پر شدن شکم بلافاصله پس از غذا خوردن، احساس سنگینی و فشار در شکم، احساس سیری زودهنگام و غیرطبیعی بعد از غذا خوردن، استفراغ خون یا افرازات بی رنگ از دهان، احساس نفخ و تورم شکم، کاهش وزن بدون دلیل آشکار، کاهش اشتها، خستگی و ضعف عمومی، خونریزی معده و افزایش دفع خون در مدفوع هستند.
در صورت بروز هر یک از این علائم، بهتر است به پزشک متخصص معده مراجعه کنید تا تشخیص درست انجام و در صورت لزوم درمان مناسب صورت پذیرد.
تشخیص سرطان معده
برای تشخیص علائم سرطان معده، روشهای متعددی وجود دارد. در صورتی که شما مشکوک به این بیماری هستید، اولین قدمی که باید بردارید، مراجعه به پزشک است. پس از این مراحل شما باید طبق دستور که از پزشک خود دریافت کردهاید، اقدامات لازم را برای این تشخیص انجام دهید. یکی از روشهای رایج برای تشخیص سرطان معده، آندوسکوپی است. در آندوسکوپی، یک دوربین کوچک از طریق دهان به معده فرستاده میشود و درصورت تشخیص قسمتهای مشکوک در معده، نمونهبرداری از بافت معده برای انجام آزمایشات لازم انجام میشود. جواب آندوسکوپی سرطان معده، اطلاعات مهمی را برای پزشک و بیمار فراهم میکند.
سی تی اسکن و رادیولوژی نیز به تشخیص سرطان معده کمک میکنند. انجام آزمایشات سی تی اسکن میتواند در تشخیص بیماری موثر باشد، اما ممکن است برخی از تومورهای کوچک در این آزمایش دیده نشوند. آزمایش خون نیز میتواند به متخصصان کمک کند تا درباره درمان مناسب تصمیم بگیرند و سایر اعضای بدن را بررسی کنند. در این آزمایش، بخشهایی از بدن که درگیر بیماری شدهاند، مشخص میشوند.
درمان سرطان معده
درمان سرطان معده به نحوه یا وضعیت بالینی بیمار و ویروس برمیگردد. در صورتی که سرطان در مرحله مبدأ نیز بیمار شناسایی و تشخیص داده شده باشد، معمولاً شامل عمل جراحی است که هدف آن برداشتن تمام یا بخشی از سرطان است.
دارو
پس از شناسایی بیماری توسط پزشک متخصص و انجام آزمایشهای مورد نیاز، درمان مورد نیاز مشخص میشود. استفاده از دارو یکی از روشهای رایج درمان است. پزشک در این مرحله تعیین میکند که کدام داروها برای کنترل و درمان بیماری در بدن ما موثر هستند. به عنوان مثال، قرص زیپتین یکی از داروهای معمول برای کنترل سطح قند خون در بیماران دیابت نوع دو است. با این حال، همه پزشکان این دارو را به همه بیماران تجویز نمیکنند، زیرا این دارو برای همه مناسب نیست و نیاز به نظارت متخصص دارد.
جراحی
در بعضی موارد، درمان دارویی برای بیماران مناسب نیست و به جراحی نیاز دارند تا بخشی از معدهشان برداشته شود تا سلولهای سرطانی امکان پیشروی نداشته باشند.
شیمیدرمانی و پرتودرمانی
شیمی درمانی و پرتودرمانی هر دو بهعنوان روشهای درمانی دارویی استفاده میشوند و اغلب بهصورت ترکیبی استفاده میشوند. در شیمی درمانی، با استفاده از داروهای قوی، سلولهای سرطانی تخریب میشوند. این داروها میتوانند بهصورت خوراکی یا تزریقی مصرف شوند و بهعنوان آنتینئوپلاسمایی عمل میکنند. پرتودرمانی نیز استفاده از اشعه X یا پروتون بهعنوان ابزار درمانی است که استفاده از آن باعث کاهش حجم توده سرطانی میشود و سلولهای سرطانی تخریب میشوند. این دو روش میتوانند بهصورت مکمل بههم استفاده شوند و در کنار عمل جراحی نیز از آنها استفاده میشود. هدف نهایی این روشها، نابودی سلولهای سرطانی و بهبود وضعیت بیمار است.
روشهای پیشگیری سرطان معده
برخی از روشهای پیشگیری از علائم سرطان معده به شرح زیر است:
- تغذیه سالم: مصرف مواد غذایی سالم، شامل میوهها و سبزیجات، محصولات غنی از الیاف، ماهی، گوشت سفید، محصولات کامل غیرآردی و کاهش مصرف مواد غذایی پرچرب، پرنمک و فرآوردههای گوشت قرمز، میتواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان معده کمک کند.
- کاهش مصرف الکل و سیگار: مصرف بالای الکل و سیگار با افزایش خطر سرطان معده در ارتباط است. بنابراین، بهتر است مصرف این مواد را به حداقل ممکن برسانید یا بهطور کامل از آنها خودداری کنید.
- جلوگیری از عفونت با باکتری هلیکوباکترپیلوری: این باکتری میتواند فرآیند التهابی معده را برانگیزاند و خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد. برای جلوگیری از عفونت با این باکتری، موارد زیر را رعایت کنید:
- شستشوی دقیق دستها قبل از طعام خوردن و بعد از استفاده از دستگاه بهداشتی.
- استفاده از آب غلیظ برای پخت و پز و شستشوی مواد غذایی.
- محافظت از خود در برابر تماس با شخصی که عفونت دارد.
- عدم استفاده از کاغذ بهصورت مشترک در توالتهای عمومی.
- داروهای پنسیلین: استفاده از داروهای پنسیلین به روشهایی برای کاهش خطر سرطان معده مطرح شده است. اما همچنان نیاز به تحقیقات بیشتر در این زمینه وجود دارد.
- آزمایشگاههای تشخیصی: بررسیهای تشخیصی معده، مانند گاستروسکوپی و بیوپسی، میتواند به شناسایی زودرس سرطان معده و کاهش میزان خطر ابتلا به آن کمک کند.
- کاهش استرس: استرس ممکن است باعث تغییراتی در سیستم ایمنی بدن شود که میتواند خطر سرطان معده را افزایش دهد. بنابراین، روشهای مدیریت استرس مانند ماساژ، تمرینات تنفسی و یوگا میتوانند به کاهش خطر ابتلا به سرطان معده کمک کنند.
همچنین، مهم است به علائم و نشانههای مشکوک مانند درد شدید معده، کاهش وزن غیرتوجیهی، خونریزی معده و سندرم دیسپپسی بهصورت مداوم توجه کنید و در صورت وجود به پزشک مراجعه کنید.
آیا علائم سرطان معده در مردان و زنان متفاوت است؟
سرطان معده یک نوع سرطان است که بیشتر در مردان اتفاق میافتد. با این حال، علائم این بیماری در مردان و زنان تفاوتی ندارد. برآوردها نشان میدهد که در سال 2023، تقریباً 26500 مورد جدید سرطان معده در ایالات متحده رخ میدهد، که 15930 مورد از آنها در مردان و 10570 مورد در زنان است. اما اینجا باید توجه داشت که جهانگیری سرطان معده بیشتر در مردان بالای 45 سال رخ میدهد و در افراد 65 تا 69 سال بیشتر است. در ایالات متحده، مؤسسه ملی سرطان تغییر در الگوی سرطان معده را مشاهده کرده است، به طوری که سرطان معده در زنان در حال افزایش است. دلیل این افزایش ممکن است مصرف زیاد آنتیبیوتیک باشد.
سخن آخر
سرطان معده بدخیم یکی از بیماریهای پراکنده و خطرناک است که معمولا در مراحل اولیه شناخته نمیشود و فقط زمانی که از مراحل پیشرفته عبور میکند و بدن را تحت تأثیر قرار میدهد، علائم و نشانههای خاصی را نشان میدهد. برخی از علائم سرطان معده بدخیم به قدری معمولی هستند که بسیاری از افراد آنها را با مشکلات روزمره گوارشی اشتباه میگیرند. اگرچه در صورت تشخیص این بیماری در مراحل ابتدایی، درمان آن به طرز چشمگیری سادهتر و مؤثرتر است. در صورتی که شما با مشکلات گوارشی دست و پنجه نرم میکنید و یا سابقه سرطان معده در خانوادهتان وجود دارد، بهتر است به یک متخصص گوارش مراجعه کرده و تشخیص و بررسی علائم گوارشی را انجام دهید.